ايران: فرانسه کتابِ اصلاح طلبان را به پايان رساند، ليبراسيون، برگردان از سيامند

ژان پير پرن
جمعه 16 ژانويه 2004

آيا پاريس رئيس جمهور محمد خاتمي و جنبش اصلاحات ايران را دفن کرده است ؟ اگر به استقبالي که از حجت الاسلام حسن روحاني , مرد کليدي تشکيلات امنيتي و شخصيتي از اردوي محافظه کاران نظري داشته باشيم , پاسخ اين سئوال مثبت خواهد بود . اين مسئول مذهبي که شوراي عالي امنيت ملي ايران را تحت رياست خود دارد , در سفري شخصي , روزهاي چهارشنبه و پنجشنبه توسط ژاک شيراک , دومينيک دوويلپن و کريستيان پونسله , رئيس سنا به حضور پذيرفته شد . او ديگر يک مخاطب است . در روزهاي پاياني سال 2003 , او بود که مذاکرات ميان ايران , اتحاديه اروپا و آژانس بين المللي انرژي اتمي ( AIEA ) در زمينه مسائل مربوط به انرژي اتمي , که منجر به پيوستن تهران و امضاي پروتکل الحاقي معاهده عدم غني سازي اورانيوم شد , را پيش مي برد و راه را براي بازرسي سازمان ملل از تمام تاسيسات اتمي ايران گشود .
پرونده مربوط به انرژي اتمي , موضوع اصلي مذاکرات يک ساعت و ربعي ميان رئيس جمهور فرانسه و ميهمان ايراني اش بود . در پايان اين مذاکرات , شيراک ايران را به « انجام بي کم و کاست تمام تعهداتش » در اين زمينه دعوت نمود , چيزي که مي تواند چشم انداز يک « آينده نوين » در مناسبات تهران و پاريس را نويد بدهد .
دومينيک دوويلپن , ديروز با اشاره به « انتظارات اروپايي ها در زمينه قطع فعاليتهاي مربوط به غني سازي و دفن زباله هاي اتمي» آرزو کرد که ايران در پرونده انرژي اتمي « جلوتر » از اين ها برود . اما به نظر مي رسد که پرونده انرژي اتمي کتابي خوانده شده و يا در حال اختتام باشد . چيزي که امروز دو کشور را در کنار هم قرار مي دهد , شرايط عراق است , که هر يک علائق و منافع خود را دارند . فرانسه از کنفرانسي بين المللي تحت نظر سازمان ملل متحد به هدف « پايه گذاري يک تاسيسات امنيتي » در منطقه , حرف مي زند .

شرط بندي بر سر آينده

حسن روحاني , يقينا يکي از آنهايي است که به اين موضوع بسيار علاقمند است . اين روحاني تمام دوران شغليِ خود را در خدمت نهادهاي امنيتي حکومت گذرانده , در ضمن او يکي از سرسپردگان رئيس جمهور سابق علي اکبر هاشمي رفسنجاني است , [ رفسنجاني ] در حال حاضر رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام ( عالي ترين نهاد داوري حکومتي ) , نهادي که نقش بسيار برجسته اي در بي اثر کردن طرحهاي خاتمي داشته است , را دارد . جاه طلبي هاي زيادي به روحاني نسبت داده مي شود , از جمله چشم دوختن به جانشيني رئيس جمهور کنوني . با به حضور پذيرفتن او در کاخ اليزه و در سنا , به نظر مي رسد که دولت فرانسه به شرط بندي روي انتخابات رياست جمهوري و همينطور انتخابات مجلس ايران دست زده است . چيزي که معناي آن بازگشت به دوران يکدست گذشته در دوران رفسنجاني , و « قفل کردن » مجدد جامعه باشد .
اين شرط بندي ديروز با چند جمله تکراري در زمينه حقوق بشر پوشش داده شد ؛ رئيس ديپلماسي فرانسه اعلام کرد « من مجددا به آقاي روحاني هشياري خودمان در رابطه با رعايت حقوق بشر در ايران را يادآوري کردم , بخصوص در زمينه زندانيان عقيدتي , و از ايشان خواستم که نگاهي عفو آميز به مسائل داشته باشند [ ... ] ما اميدواريم که انتخابات آينده مجلس در ايران اين صفحه را کاملا ورق بزند .» پاسخ ميهمان , نشانگر اين بود که هيچ دغدغه اي در اين زمينه ذهنش را به خود مشغول نمي کند : « در ايران , هيچ کسي در زندان نيست , مگر به حکم دادگاه » .

ضديت با امريکا

روحاني با استفاده از فرصتي که در ملاقات کاخ وزارت خارج نصيبش شده بود , گوشه و کنايه هايي هم به امريکا زد که کاملا محسوس بود : « اگر با کشورهايي دوست مثل فرانسه , مي توان گفتگو داشت , در رابطه با ايالات متحده موضوع طور ديگري است [ ... ] آنها فقط بدنبال منافع خودشان هستند . » مي ماند که به نظر اکثر ناظران , آغاز گفتگوي مستقيم با واشنگتن مشغله اصلي ذهن گردانندگان سياست خارجي ايران است . در اين بازي پيچيده , فرانسه تنها يکي از برگهاي بازي ايرانيان است .

برگردان : سيامند