انتخاب ۳ حقوقدان شورای نگهبان در مجلس هفتم، نخستين تفاهم، جواد دليری، روزنامه ايران

مجلس هفتم، ديروز انتخابی بدون چالش داشت. انتخاب ۳حقوقدان برای عضويت در شورای نگهبان، نخستين اقدام مجلس هفتم بود. اين انتخاب برگ جديدی از روابط ميان دونهاد مهم قانونگذار ـ مجلس و شورای نگهبان ـ را رقم زد. اولين حرکت ديروز مجلس هفتم نشان از آن داشت که چهارسال، روابط بدون چالش با شورای نگهبان دارد، نه مشکل رد مصوبات خواهد داشت نه زير سؤال رفتن هويتش. ديروز سه حقوقدان جديد شورای نگهبان انتخاب شدند. محمدرضا عليزاده، غلامحسين الهام و عباس کعبی.
•••
> مقايسه حقوقدانان شورای نگهبان از ابتدا تاکنون
۱۷چهره از ابتدای تشکيل شورای نگهبان در سال۱۳۵۹ ، در ۶کرسی «حقوقدانان شورای نگهبان» جلوس کرده اند. حسين مهرپور، مهدی هادوی، محسن هادوی، محمد صالحی، علی آراد و گودرزافتخار جهرمی ۶حقوقدانی بودند که ۵۹‎/۴‎/۲۹ به عضويت شورای نگهبان درآمدند که سه سال بعد ۶۲‎/۴‎/۲۶ سيدجلال الدين مدنی، خسرو بيژنی و حسن فاخری به جای مهدی هادوی و محسن هادوی، گودرز افتخار جهرمی به عضويت شورای نگهبان درآمدند.
در دور بعدی شورای نگهبان محمد صالحی، علی آراد ۶۵‎/۴‎/۲۶ از شورای نگهبان کنار رفتند و به جای آنان محمدر ضا عليزاده و گودرز افتخار جهرمی (برای بار دوم) وارد شورای نگهبان شدند.در سال۶۸ نيز، سيدجلال الدين مدنی، خسرو بيژنی از شورای نگهبان بيرون رفتند و به جای آنان حسن حبيبی و احمد عليزاده وارد شورای نگهبان شدند.
در سال۷۱ پس از خروج حسين مهرپور که تا ۵۹‎/۴‎/۲۹ در شورای نگهبان بود، خسرو بيژنی دوباره به اين شورا بازگشت و تا سال۷۷ به عنوان حقوقدان در اين شورا عضويت داشت. در اين ســــال (۷۱‎/۴‎/۲۶) محمدرضا عباسی فرد هم عضو جديد شورای نگهبان شد که او تا تابستان۸۲ که به خاطر انتخابات مجلس هفتم استعفا داد، در شورای نگهبان ماند. در سال ۱۳۷۴ هم، حسن فاخری از شورا بيرون رفت و به جای او، سيدرضا زواره ای آمد. زواره ای تا تابستان ۱۳۷۵ عضو شورای نگهبان بود اما در اين سال به علت شرکت در هفتمين دوره انتخابات رياست جمهوری از عضويت شورای نگهبان استعفا داد. وی ۷۷‎/۴‎/۲۶ مجدداً به عضويت شورا درآمد که ديروز يک نفر به جای او انتخاب شد.
در سال ۸۰، حسن حبيبی، احمد عليزاده و علی آراد [ که اوايل سال ۷۶ دوباره به شورای نگهبان بازگشته بود] از شورای نگهبان کنار رفتند و به جای آنان ابراهيم عزيزی، عباسعلی کدخدايی و محسن اسماعيلی وارد شورای نگهبان شدند.
در سال جاری [۸۳‎/۴‎/۲۴] هم با پايان دوران عضويت سيدرضا زواره ای و محمدرضا عليزاده و به علت استعفای محمدرضا عباسی فرد در تابستان ۸۲، ديروز محمدرضا عليزاده، غلامحسين الهام و عباس کعبی به عنوان اعضای جديد برگزيده شدند.
مقايسه ترکيب اعضای حقوقدان شورای نگهبان و منحنی آمد و شد اشخاص در اين جايگاه نکات درخور تأملی را روشن می کند. در اين نمودار ۲۴ ساله نه تنها چهره های پير و پرسابقه جای خود را به چهره های جوانتر داده اند، بلکه در هر دور از انتخابات حقوقدانان شورای نگهبان نسبت به دوره پيشين، از شمار افراد سرشناس کاسته شده و جای آنها را افراد ناشناس گرفته است. به طور مثال در حالی که حقوقدانان دوران اول شورای نگهبان همگی افراد طراز اول محافل و دانشکده های حقوق بودند، اعضای جديد به تازگی به گرفتن مدرک حقوق نايل آمده اند.
> اعضای جديد حقوقدان شورای نگهبان کيستند؟
اعضای حقوقدان شورای نگهبان صبح ديروز به صورت غيرعلنی سوابق اجرايی و مديريتی خودرا برای نمايندگان مجلس تشريح کردند.
نمايندگان مجلس در جلسه علنی ديروز خود، سه حقوقدان شورای نگهبان را انتخاب کردند. در اين نشست از ۲۵۸ رأی ريخته شده به گلدانها، محمدرضا عليزاده با ۱۹۵رأی، غلامحسين الهام با ۱۷۴رأی و عباس کعبی با ۱۶۹ رأی به عنوان اعضای جديد شورای نگهبان انتخاب شدند. فيروز اصلانی و کريمی راد هم دو حقوقدانی بودند که با کسب ۷۷ و ۷۴ رأی نتوانستند رأی لازم را به دست بياورند.
محمدرضا عليزاده که رياست سازمان ثبت اسناد وابسته به قوه قضاييه را بر عهده دارد پيش از اين نيز عضو حقوقدان شورای نگهبان بوده است. وی از سال ۱۳۶۵ تاکنون حقوقدان شورای نگهبان بوده است. محمدرضا عليزاده ۵۳ساله و تحصيلکرده حقوق است که اکنون هم معاون رئيس قوه قضاييه و رئيس سازمان ثبت اسناد است و هم حقوقدان شورای نگهبان.
غلامحسين الهام دومين داوطلبی است که ديروز از نمايندگان مجلس هفتم رأی گرفت. او يک بار در مجلس ششم برای همين سمت نامزد شده بودکه نمايندگان مجلس ششم در مرحله اول از مجموع ۲۳۸ رأی، ۲۶رأی به او دادند. او بار ديگر زمانی که هاشمی شاهرودی به جای عباسی فرد، الهام را به مجلس معرفی کرد از مجموع ۱۸۴رأی، چهار رأی کسب کرد. وی پيش از اين نيز به شورای نگهبان راه يافته بود. او از سال۷۹ تاکنون به عنوان رئيس مرکز تحقيقات شورای نگهبان و از اواخر سال۸۱ پس از استعفای ميرمحمدصادقی سخنگوی وقت قوه قضاييه با عنوان سخنگو در اين قوه مشغول به کار شد. غلامحسين الهام چندی پيش به دليل دوشغله بودنش ـ سخنگويی قوه قضاييه و شورای نگهبان ـ مورد اعتراض قرار گرفت.

وقتی حکم الهام برای سخنگوی رئيس قوه قضاييه صادر شد به دليل مواضع منفی که او عليه جناح اصلاحات و دولت داشت با اعتراض مجلس ششم وجبهه دوم خرداد مواجه شد تا جايی که آنها اين انتصاب را نشانه خطر خواندند. به نظر می آيد اکنون حضور رسمی او در شورای نگهبان دوباره بحث انگيز شود. درماجرای انتخابات اخير الهام معترض اصلی وزارت کشور ومدافع جدی فعاليت دفاتر نظارتی بود. سومين حقوقدان شورای نگهبان که ديروز از مجلس رأی گرفت، حجت الاسلام عباس کعبی است . او اکنون نماينده مجلس خبرگان رهبری از خوزستان است. کعبی فوق ليسانس حقوق دارد.
•••
اينک شورای نگهبان سه عضو حقوقدان خود را شناخت و تا چندروز ديگر نيز ۳عضو جديد فقهای شورای نگهبان از سوی رهبر معظم انقلاب برگزيده خواهند شد. ناظران سياسی پيش بينی می کنند باتوجه به ترکيب سياسی مجلس هفتم، شورای نگهبان دوران آرامی را طی خواهد کرد. اعلان همکاری مستمر از سوی شورای نگهبان به مجلس هفتم نخستين نشانه اين امر است ، چنان که جنتی ، رضوانی وچندحقوقدان ديگر روز شنبه به مجلس رفتند وبا هيأت رئيسه مجلس هفتم ديدار کردند، اين ديدارها هيچگاه در طول مجلس ششم اتفاق نيفتاد. از آن سو، نمايندگان مجلس هفتم هم دست همکاری پيش کشيدند، آنان درخصوص برنامه چهارم گفتند که تمام ابهامات لايحه برنامه چهارم را رفع می کنند تا نظرات شورای نگهبان تأمين شود، اعتبارنامه نماينده رفسنجان را رد نکردند چون شورای نگهبان گفت و درآخر تصميم گرفته اند که ابهامات طرحها ولوايح را پيش از طرح در صحن علنی ، درکميسيونهای داخلی بررسی ، مغايرت آنان را با قانون اساسی و شرع رفع کند.