چگونه سنديکایی بهتر است ايجاد شود؟ مهدی رياضی

در حاليکه سنديکای نوينی با همکاری «سازمان بين المللی کار» برای کارگران ايران در حال تدوين است؛ فعالان کارگری نيزمحققاً برای تدارک ايجاد سنديکای مستقل خود تلاش خواهند کرد.

اتحاديه های کارگری سنتاً سازمان بنيادين طبقه کارگر برای فعاليت های صنفی را شکل داده است. اما؛ در ايران به علت سال ها عدم سازمانیابی کارگران و اجحافات وارده بر آنها توسط دولت های سرمايه داری؛ تشکيل اتحاديه های کارگری نوين، فراتر از صرفاً يک سازمان بنيادين می رود. تشکيل سنديکاها درایران همچنان بازتاب کننده نطفه جامعه نوين آتی در دل جامعه کهن است. به سخن ديگر؛ تدارک برای ايجاد سنديکاهای کارگری در ايران تنها به منظور فعاليت های محدود صنفی و چانه زنی با سرمايه داران نيست؛ بلکه فراتر از آن می رود. سنديکاهای کارگری برای کسب اعتماد به نفس ار طريق مبارزات سياسی بر محور مطالبات ضد سرمايه داری؛ نيز بوجود می آيد. اتحاديه کارگری به قول فردريش انگس؛ مدرسه ای برای همبستگی، مبارزه و سوسياليزم است.

اما واضح است که اين يک روند ساده و سهلی نيست. زيرا قرار است که سنديکاهای کارگری به شکل علنی در درون يک جامعه سرمايه داری بوجود آيند. به سخن ديگر، در جامعه ای که نيروی متخاصم (نمايندگان سرمايه داران و کارفرمايان) در مصدر قدرت قرار گرفته و خواهان اعمال فشار و نفوذ در درون سنديکاها و رهبری آن خواهد بود.

مهم ترين اصل در راستای ايجاد يک سنديکای کارگری تضمين استقلال آن از دولت سرمايه داری و تمام احزاب سياسی است. و نخستين گام در اين راه تدوين يک برنامه روشن ضد سرمايه دای و سوسياليستی برای سنديکا کارگری است.

در بريتانيا اوايل قرن بيستم بسياری از اتحاديه کارگری با برنامه راديکال و سوسياليستی و با چشم انداز تغيير جامعه وارد کارزار سياسی شدند. به چند نمونه اشاره می شود:

اتحاديه های رانندگان قطار «اسلف» ( ( ASLEF در اهداف اتحاديه خود چنين آورده اند: "کمک رسانی برای گسترش جنبش کارگری به شکل عمومی به سمت يک جامعه سوسياليستی". همچنين در کتاب قواعد اتحاديه کارگران قطار، دريايی و ترابری( ( RMTچنين آمده است که: "اقدام در جهت انهدام نظام سرمايه داری و جايگرينی آن با يک نظام جامعه سوسياليستی". يا در اساسنامه اتحاديه کارگران آتش نشانی ( ( FBU چنين ذکر شده است که: "اتحاديه آتش نشانی به مثابه بخشی از جنبش کارگری و مرتبط با اتحاديه کارگری بين المللی؛ هدف نهايی خود برای تحقق يک جامعه سوسياليستی معطوف می کند". همچنين در پيشگفتار به قواعد اتحاديه سابق کارگران گاز ( ( GMB چنين آمده است: "منافع تمام کارگران يکی است. هر اجحافی بر هر يک کارگری وارد شود بر تمام کارگران وارد شده است. هر پيروزی و شکست در هر بخش ارتش کار، موفقيت و شکست تمام اين ارتش است. ارتشی که متکی بر سازمانش به صورت ممتد و مقاوم به هدف نهايی خود- رهايی طبقه کارگر- رژه می رود. اين رهايی تنها با اقدامات متحد و مستحکم طبقه کارگر امکان پذير است. کارگران جهان متحد شويد!"

به اميد آنکه کارگران ايران نيز در اين دوره سرنوشت ساز، تجارب همقطاران خود در سطح جهانی را، در راستای ايجاد سنديکای مطلوب خود، مورد استفاده قرار دهند.

مهدی رياضی
Mehdi_Riazi@hotmail.com
11 آذر 1382