ابراهيم يزدي: دموكراسي ديني و لائيك نداريم ، سوژه اصلي مردم هستند، ايلنا

هويت ما ،يك هويت ملي به معناي ايراني و اسلامي است و نمي‌‏توان آن را از فرهنگ ملي جدا كرد

تهران-خبرگزاري كار ايران
ابراهيم يزدي ، گفت : سنت‌‏گرايان دموكراسي را نفهميده‌‏اند كه امروز با آن دارند مي‌‏جنگند ، همان‌‏گونه كه لائيك‌‏ها دين را نفهميده‌‏اند كه به مقابله با آن مي‌‏پردازند .
ابراهيم يزدي ؛ دبير كل نهضت آزادي طي سخناني در آخرين سري از سلسله جلسات سياسي مقدماتي نشريه دانشجويي جرس كه با همكاري انجمن اسلامي دانشكده علوم دانشگاه تهران ، برگزار شده بود با اشاره به سالروز صدور فرمان مشروطيت ، گفت : انقلاب مشروطه يك انقلاب بزرگ تاريخي است و سرفصل مهم در تاريخ كشور ماست كه هنوز به سرانجام نهايي خود نرسيده است .
وي تصريح كرد : قرن بيستم را قرن مردم نامگذاري كرده اند ، زيرا تحولات و انقلاب‌‏هاي زيادي در اين قرن صورت گرفته است ، اولين انقلاب و آخرين انقلاب در اين قرن در ايران بوجود آمده است .
يزدي خاطر نشان كرد : روشنفكران ما امروز به اين ضرورت پي‌‏ برده‌‏اند كه يك نگاه نقادانه به يكصد سال اخير داشته باشيم و بررسي كنيم چرا انقلاب مشروطه به سر و سامان نهايي نرسيده است .
وي ضمن اشاره به خصوصيات يك فرد روشنفكر ، گفت : روشنفكر كسي است كه نسبت به جامعه ، محيط و كشور خود احساس تعلق مي‌‏كند و بي تفاوت نيست . روشنفكر ، منتقد وضع موجود است و وضع موجود را هر چه كه باشد ، وضع مطلوب نمي‌‏داند و در آرزوي يك جامعه آرماني است .
دبيركل نهضت آزادي تصريح كرد : در جوامع عقب مانده ، مردم درك كل‌‏نگر از مليت خود ندارند ، هر كس دنياي خود را در محيط خود مي‌‏بيند ، اما روشنفكر نگاهش فراتر از ده شهر و روستا است ، نگاه فراگير ملي و احساس ايراني دارد ، دغدغه‌‏هاي او دغدغه هاي ملي است نه گروهي و قومي ، روشنفكر مي‌‏خواهد فراتر از احساس ، بينشي جديد به مسائل پيدا كند .
وي عنوان كرد : بعضي روشنفكران به مناسبات فرهنگي انتقاد دارند و بعضي به ساختارهاي سياسي و اقتصادي ، نقد دارند ، هر چند براساس نظريه سيتسم‌‏ها اين اجزاء با هم روابط دروني دارند .
يزدي افزود : يك روشنفكر به نقد ساختارها و روابط نمي‌‏پردازد ، بلكه دغدغه تغيير هم دارد . او بايد تصوير روشن ، نسبي و تعريف شده از چيزي كه مي‌‏خواهد ايجاد كند ، داشته باشد . روشنفكر يك آنارشيت نيست ، او وضع موجود را تعريف و نقد مي‌‏كند و بعد مي‌‏گويد ، وضع مطلوب من چيست . بعد وضع موجود را تغيير مي‌‏دهد . وي با طرح اين مطلب كه روشنفكر مقلد در گفتمان سياسي نيست ، تاكيد كرد : روشنفكر فرزند ميحط خودش است و با نگاهي ملي ، موانع را تعريف مي‌‏كند و راه حل ارايه مي دهد .

وي تصريح كرد : ما از فرهنگ ، يك تعريف ملي و يك تعريف فراملي داريم ، ما براي تغيير يك فرهنگ بايد درك درستي از فرهنگي كه با آن تعلق داريم ، داشته باشيم . ما مي‌‏توانيم از تجربيات ديگران دراين خصوص استفاده كنيم ، ولي حق تقليد محض را نداريم . هويت ما يك هويت ملي به معناي ايراني و اسلامي است و نمي توان آن را از فرهنگ ملي جدا كرد.
وي با اشاره به اينكه روشنفكران اروپا براي مبارزه با سلطه بي‌‏چون و چرا ، طرح جدايي دين از نهاد و دولت را ارايه كردند ، گفت : اين محصول تجربه تاريخي اروپا است كه در مشروطه هم آرام آرام داشت ، مطرح مي‌‏شد ، ولي همين روشنفكران از همان ابتدا حتي آنهايي كه لائيك بودند ، خود را موظف مي‌‏كردند به سراغ بخشي از روحانيت برودند كه قبول كننده اين انديشه‌‏ها است . نهاد و موقعيت دين در ايران با نهاد و موقعيت دين در اروپا متفاوت است و اين تفاوت در سرشت دين است.
يزدي تصريح كرد : قبل از اسلام ، ساختار قدرت در ايران دو ركن داشت ؛ ركن روحانيت و ركن پادشاه . اين دو ركن هميشه در كنار هم بوده‌‏اند و هر كجا بين اين دو تعارض بود ، هميشه پادشاه شكست خورده است . روحانيون ايران رابطه عميق با توده مردم داشتند و اين رمز قدرت‌‏شان بود . در مشروطه روشنفكران به اين نكته پي برده بودند كه اگر مي خواهند با استبداد و استعمار مقابله كنند ، بدون حمايت روحانيون نمي‌‏توانند اين كار را بكنند .
دبيركل نهضت آزادي ،خاطر نشان كرد : در صد سال گذشته ، سنت گرايان در برابر هر آنچه كه از خارج آمده ، موضع داشتند و روشنفكران غيرديني هم دين را مي‌‏خواستند كنار بگذارند و امروز هم اين مسايل در كشور ما حل نشده است ، اما روشنفكر ديني كاري كه مي‌‏كنند اين است كه با برخوردهاي منطقي و با استناد از متون ديني با آنها مقابله مي‌‏كند و تا حالا هم موفق بوده است .
وي افزود : روشنفكران ديني كه دين‌‏باور بودند و تعارض با مباني كليدي دين نداشتند ، راه را براي ما باز كرده‌‏اند . دبير كل نهضت آزادي با اشاره به اينكه موضوع اصلي مردم ايران در حال حاضر دموكراسي است ، گفت : بعضي اعتقاد دارند دموكراسي با دين هيچ نسبتي ندارد و در اين موضوع سنت گرايان ولائيك‌‏ها باهم همصدا هستند ، ما دموكراسي ديني ولائيك نداريم ، بلكه سوژه اصلي مردم هستند . دموكراسي بايد در ميان ملتهايي پياده شود كه هويت انساني و ملي دارند ، دموكراسي بدون رابطه با فرهنگ امكان ندارد بوجود آيد .
يزدي تاكيد كرد : دموكراسي بدون قانون اساسي وجود ندارد ، دموكراسي‌‏ها با قانونمندي‌‏هاي ويژه تعريف مي‌‏شوند ، در ايران دموكراسي ايراني پيروز خواهد شد ، اما اين دموكراسي نه ديني است و نه لائيك ، روشنفكر لائيك هيچ راهي ندارد و روشنفكر ديني جريان حقيقي ، واقعي و يك ضرورت اجتناب‌‏ناپذير است و يك رسالتي دارد كه روشنفكر لائيك نمي‌‏تواند آن را انجام دهد .
يزدي تصريح كرد: روشنفكر لائيك اگر نمي‌‏خواهد از زوايه باور ديني به اين قضيه بپردازد ، بايد از زوايه فرهنگ ملي برخورد كند ، در غير اين صورت در جامعه منزوي خواهد شد.
وي عنوان كرد : روشنفكر ديني خود را متولي دين نمي‌‏داند ، اما دغدغه اين را دارد ، من معتقد به جدايي دين از سياست نيستيم و اعتقاد دارم اين دو قابل تفكيك نيست ، اما معقتدم نهاد دين و نهاد دولت بايد از هم جدا شوند و رابطه دين و دولت را مردم تعيين كنند .
يزدي خاطر نشان كرد : دموكراسي يادگرفتني است و يادگرفتن يك پروسه است . اگر آمادگي نداشته باشيم موازين دموكراسي را رعايت كنيم ، دموكراسي ايجاد نمي‌‏شود . ما گفتمان دموكراتيك داريم اما رفتار دموكراتيك نداريم ، با موعظه نمي‌‏توان تغيير رفتار داد ، ما بايد كاري كنيم كه با ايجاد قدرت سياسي هر كسي كه در بالا قرار مي‌‏گيرد ، نتواند خلاف كند .