نامه‌ جمعي از نويسندگان، روزنامه‌نگاران، فعالين فرهنگي و اجتماعي و تشکلهاي فرهنگي اورميه به رئيس جمهوري

بسمه تعالي
تاريخ: 27/6/1383

رئيس جمهور محترم جمهوري اسلامي ايران
جناب آقاي سيد محمد خاتمي!

در مردادماه سال ‌جاري در حالي آغاز يک‌صدمين سالگرد قيام کبير مشروطيت را گرامي داشتيم که در کمال ناباوري عليرغم سپري شدن يک قرن از آن هنوز برخي از مطالبات و شعارهاي عاليه‌اش! جامه عمل نپوشيده‌اند. بي‌ترديد تولد انديشه‌هاي عالي انسان‌گرايانه در آن دوره در قالب شعارهاي عدالت‌طلبي، رفع ارتجاع و استبداد، برابري و مساوات، آزادي‌طلبي، اصلاحات، دموکراسي، نظام پارلمانتاريستي، شوراها و انجمنهاي ايالتي و ولايتي نقطه عطفي در تاريخ مبارزاتي اين سرزمين محسوب مي‌شود. اگرچه تحقق اين شعارها و آمال برحق به دلايل متعدد از جمله استبدادزدگي و دخالت بيگانگان در آن دوره ممکن نشد، به گواهي تاريخ روح آزاديخواهي و ظلم‌ستيزي مردم نيز آرام نگرفت. در اين راستا هر يک از قيامها و انقلابهاي مردمي که آذربايجان همواره پيشقراول آنها بوده است، به مثابه برگ زريني از تاريخ اين ملک مي‌باشند.

انقلاب اسلامي سال 57 به عنوان حماسه‌اي مردمي با تکيه بر تعاليم عاليه اسلام بسياري از ظواهر طاغوت و استبداد را درهم شکست تا نويدبخش حياتي جديد باشد. اکنون پس از گذشت ربع قرن از عمر حکومت اسلامي و مرتفع شدن بسياري از مشکلات و دغدغه‌ها از جمله جنگ و بحرانهاي اقتصادي و مديريتي متأسفانه هنوز هم شاهد اراده معطوف به عمل برخي از مسؤلان و مديران کشور در رابطه با خواسته‌هاي انساني، مشروع و قانوني مردم نيستيم. اين مطالبات که مبتني بر قانون اساسي کشور، کنوانسيونهاي حقوق بشر و در نهايت مبتني بر فطرت انساني است، تاکنون در قالب صدها نامه سرگشاده، تومار، بيانيه و ... به مسؤولين کشور و مخصوصاً به حضور جنابعالي ارايه شده است که در کمال تأسف همگي با سکوت مواجه شده و هيچ جوابي دال بر رد يا تأييد آنها دريافت نشده است!

ظهور جنبش اصلاح‌طلبي و استقبال تاريخي مردم از حضور جنابعالي در انتخابات رياست جمهوري دوم خرداد سال 76 مرهون شعارهاي قانون‌گرايي، آزادي انديشه و بيان، حفظ کرامت انسان، رعايت حقوق فردي، آزاديهاي اجتماعي، توسعه و عدالت اجتماعي و رفع تبعيض در اشکال گوناگون آن بود. با وجود پيشرفتهاي نسبي در دوره اول رياست جمهوري شما و وجود ضعفها و کاستيها حضور مردم در پاي صندوقهاي رأ! ي و انتخاب مجدد شما در سال 80 نشان از اميد و اعتماد مردم داشت. بياييد منصفانه به قضاوت بنشينيم. پس از سپري شدن 7 سال از عمر رياست جمهوري شما شعارهاي مذکور که تأکيدي ديگر باره بر مفاد قانون اساسي و اجراي آن بود، تا چه اندازه عملي شده‌اند؟

4 سال قبل در چنين ايامي به هنگام تشريف‌فرمايي جنابعالي به استان آذربايجان‌غربي نامه جمعي از روشنفکران، روزنامه‌نگاران، نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و فعالين فرهنگي آذربايجان! در خطاب به شما منتشر گرديد که متأسفانه آن نيز تاکنون بي‌پاسخ مانده است. اکنون در ديدار مجدد شما يک بار ديگر خواستار توجه جدي مسؤلين و مخصوصاً جنابعالي و عملي شدن مطالبات برحق و خواسته‌هاي مدني و دموکراتيک ملت آذربايجان هستيم و چه بگوييم و چه بنويسيم که تکرار مکررات پيشين نباشد؟

جناب آقای رئيس جمهور!

استان آذربايجان‌غربي عليرغم داشتن ظرفيتها و پتانسيلهاي لازم براي توسعه بنا بر گزارشهاي رسمي ارايه شده در بين 30 استان کشور در رديف بيست وپنجم و از نظر سرمايه‌گذاري دولتي در رتبه 28 کشور قرار دارد. در حاليکه سرانه پس‌انداز کشور 400 هزار تومان است، سرانه پس‌انداز در استان آذربايجان‌غربي 33 هزار تومان مي باشد. با نگاهي به داده‌هاي ارايه شده وضع رقت‌بار اقتصادي و معيشتي مردم اين منطقه آشکار مي‌گردد. رواج روزافزون مشاغل کاذب، افزايش آمار خودکشي، افزايش نرخ بيکاري و افزايش مهاجرتهاي بي‌رويه به مراکز استانها و نابودي روستاها از پيامدهاي طبيعي و گريزناپذير وضعيت حاضر است.

بر پايه آمار و داده‌هاي صريح وزارت صنايع و معادن تنها 4 استان کشور 49 درصد صنعت کشور را در اختيار دارند و 13 استان ديگر کشور 9/4 درصد صنعت را در خود جاي داده‌اند. بايد اذعان داشت که آذربايجان به دليل اعمال سياستهاي سانتراليستي تبعيض‌آلود در سالهاي گذشته زيانهاي اقتصادي بيشماري ديده و متحمل شده است. عدم توجه به واقعيتها و عدم اهتمام جدي در دفع سانتراليسم و رفع تبعيض اقتصادي مي‌تواند در سالهاي آتي نتايج زيانباري به همراه داشته باشد. طبيعي است که ايجاد صنايع مادر، سرمايه‌گذاري در زمينه گردشگري و توريسم، راه‌ اندازي صنايع تبديلي و فعال‌سازي بازارچه‌هاي مرزي در بهبود اوضاع اقتصادي منطقه مي‌تواند مؤثر باشد.

رئيس جمهور محترم!

آذربايجان هميشه تاريخ از حوزه‌هاي تمدن‌خيز و فرهنگ‌ساز بوده و از اين رهگذر خدمات شاياني به اسلام و ايران و جامعه بشري ارايه کرده است. در آستانه هزاره سوم فرزندان اين سرزمين! عليرغم برخورداري از پيشينه تمدني چندين هزار ساله به واسطه تنگ‌نظريهاي برخي از مسؤلين حکومتي از تحصيل به زبان مادري خود که از بديهي‌ترين و مشروعترين حقوق انساني آنهاست و در قانون اساسي نيز به تصريح آمده است، محرومند. ايران کشوري کثيرالمله است، لذا رعايت حقوق فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و سياسي ملل مختلف با امعان نظر به منشور حقوق بشر و قانون اساسي امري ضروري مي‌نمايد.

بايد باور کنيم که تأمين امنيت آحاد جامعه، احترام به حقوق اساسي آنها و در کل تحقق نظام مردمسالار و دموکراتيک جز پذيرش پلوراليسم و تمکين به آن ميسر نيست. چگونه است که آذربايجاني از سوي برخي از مدعيان پاسداري از حريم فرهنگ و هنر در قالب برنامه‌هاي فرهنگي به آساني مورد تمسخر و توهين واقع شده و هويت و فرهنگ آن تخطئه مي‌شود؟ چرا بايد ترکان اين سرزمين از داشتن راديو و ! تلويزيوني استاندارد و مقبول و ساير ملزومات فرهنگي محروم باشند؟

به اعتراف مسؤلين آموزش کشور از عمده دلايل بيسوادي و افت شديد تحصيلي در آذربايجان عدم امکان تحصيل و آموزش به زبان مادري است. فرزندان اين مرز و بوم تا کي بايد در انتظار تحقق اين حق الهي، انساني و قانوني خويش باشند؟ ما ضمن درخواست توجه عاجل به اين مهم تأکيد مي‌نماييم که از هر چه بگذريم از فرهنگ خود و به ويژه از زبان مادري خويش نخواهيم گذشت.

جنابعالي با ارايه تز گفتگوي تمدنها در سالهاي پيش گامي درخور براي حفظ بيشتر صلح بين ملتها برداشتيد و اي کاش اين ايده عالي در داخل کشور نيز مورد توجه و دقت قرار مي‌گرفت. در طول 7 سال گذشته عليرغم درخواستهاي مکرر فعالين حرکت ملي آذربايجان هيچ فرصت و امکاني براي گفتگو و تبادل نظر مهيا نشد و چنانکه پيش از اين مذکور افتاد، در اين خصوص صدها نامه و درخواست بي‌پاسخ ماند. نمي‌توانيم از ياد ببريم که پاسخگويي همواره از شعارهاي اساسي شما بوده است. مگر نه اين است که مقدمه صلح و ديگرپذيري شنيدن و تحمل ديگري است؟

عليرغم همه بي‌مهريها و سکوت معني‌دار مسؤلين حکومتي در برابر خواسته‌هاي مدني و مشروع ملتمان فعالين فرهنگي و اجتماعي آذربايجان بنا بر اقرار شواهد و قراين همواره در فعاليتهاي ! خويش قوانين جاري و ساري کشور را مد نظر داشته و هيچ وقت از رعايت اصول دموکراسي و مدني و روشهاي مسالمت‌آميز غفلت نکرده‌اند. با اين وصف متأسفانه در سالهاي اخير به ويژه در روزهاي برگزاري مراسم قلعه بابک در تيرماه سال جاري شاهد برخوردهاي امنيتي و گاهاً نظامي از سوي مسؤلين کشور بوديم. به نظر مي‌رسد که همزمان با بي‌توجهي به مطالبات مشروع مردم اتخاذ تدابير امنيتي و نظامي جز راديکاليزه کردن حرکت مردمي هيچ کمکي به حل و فصل امور نخواهد کرد. بيداري و آگاهي ملتها و تلاش آنها براي کسب معرفت ملي و قومي و بازخواني هويت خويش تلاشي مقدس و قابل تحسين است. اين تلاش در صورت درک و دريافت منطقي و عقلاني نه تهديد که فرصتي براي تکامل و پيشرفت همه جانبه فراروي حکومتها و ملتها قرار مي دهد. اين فرصت را از دست ندهيم.

امضاء کنندگان نامه:

هفته نامه فردای ما ـ انتشارات ياز ـ مؤسسه فرهنگي و هنری ارمغان ساوالان ـ مؤسسه فرهنگی و هنری نی‌قلم ـ مؤسسه فرهنگی و هنری باريش ـ نشريه دانشجويي اويانيش ـ کانون مطالعات آذربايجان‌شناسي ـ نشريه دانشجويي اؤلکه ـ تورک‌ائل کيتاب ائوی ـ دکتر جمال آيريملو ـ بهرام اسدی ـ نرگس اعظميان ـ حجت الهامي ـ محمد الله‌قليپور ـ دکتر امين اکبرپور ـ توحيد ايوبي ـ اسلام بابازاده ـ سياوش باغبان ـ يوسف بهنمون ـ مهندس يوسف بيداردل ـ مهندس اسماعيل پاشايي ـ جعفر پری ـ مهندس فخران پورنجفي ـ قربان پورولي ـ دکتر ناصر تارک ـ مهرداد تبريزی ـ ميرفريدون تيموری ـ نسرين جعفری ـ اسماعيل جوادی ـ فرهاد جوادی ـ مهندس عليرضا جوانبخت قولونجو ـ عزت حاجی‌زاده ـ جواد حاجيلاری ـ حسين حسين‌زاده ـ مظفر خداوندگار ـ محرم خرمي مارکاني ـ دکتر خسرو دباغ ـ يوسفعلي دستان ـ حسن رضايي ـ اصغر ستاری ـ دکتر مقصود سليمانپور ـ مهندس الله‌قلی سيراني ـ حميد شافعي ـ اوختای شافعي ـ عادل شاهوئردی ـ تيمور شکر ايزدی ـ محمود صادقپور ـ کيان صفری ـ مهدی عباسي ـ دکتر عليرضا عبدالهي ـ مهندس ايلقار عليزاده ـ محمدعلي عليزاده ـ لطيف فرج‌زاده ـ مهندس فرشيد فرشيدفر ـ رسول کامران کشتيبان ـ محرم کا! مراني ـ دکتر محمد مخفيان ـ اسماعيل مددی ـ بولوت مرادی ـ مهندس محمد ملکي تقي‌آباد ـ وحيد منافي ـ سيدجواد موسوی ـ مهندس منصور مولايي ـ حسن منتظمي ـ دکتر فرخ ميرزا‌طلوعي ـ حميد نظری ـ سليمان هاشم‌زاده ـ شهرام يوزباشي