”دشوارترين ايام خاتمي“ در گفتگوي ايسنا با محمدعلي ابطحي

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس سياسي

حجت‌الاسلام سيدمحمدعلي ابطحي، معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به تحليل فضاي قبل و بعد از انتخابات دوره‌ي هفتم مجلس شوراي اسلامي پرداخت و وضعيت پيش‌آمده براي دولت خاتمي قبل از برگزاري انتخابات را تشريح كرد. وي معتقد است كه خاتمي دشوارترين ايام را سپري مي‌كند.

او گفت: با نگاهي به سير حوادث سياسي يك يا دو ماه گذشته به دليل برگزاري انتخابات در شرايطي كه برگزار شد، خواهيم رسيد. اين را نبايد ناديده گرفت كه آقاي خاتمي بر اساس قانون اساسي كشور روي كار آمده و رياست جمهوري را به عهده گرفته و در قانون اساسي اين كشور، رييس‌جمهور همه قدرت را در اختيار ندارد و قدرت در كشور ما تقسيم شده است؛ يك سياستمدار چاره‌اي ندارد كه به واقعيت‌هاي كشوري كه در آن است، فكر كند نه به آرمان‌ها و ايده‌آلهايش.

ابطحي اظهار داشت: شايد واقعيت‌هاي امروز كشور ما و تقسيم قدرت بر اساس قانون اساسي دلايل اصلي دولت براي برگزاري انتخابات باشد.

معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور درباره‌ي نتايج انتخابات و رابطه‌ي آن با اصلاحات گفت: با توجه به همه آنچه در جامعه اتفاق افتاد، اصلا اعتقاد ندارم كه اتفاق جديدي در جامعه رخ داده يا اصلاحات دچار آسيب شده است. تعريف ما از اصلاحات يك روش براي اداره جامعه است و اين روش اداره جامعه از همه‌چيز مهمتر است. در اين جا افراد تعيين‌كننده نيستند و در حقيقت روش‌ها هستند كه اصلاحات را معنا مي‌كند.

ابطحي ادامه داد: ما بعد از انقلاب يك روش را در جامعه ايراني مطرح كرديم؛ بايد توجه داشت كه ما يك سابقه 2500 ساله شاهنشاهي داشتيم و اين طبيعي است كه تاثير رواني خودش را در جامعه مي‌گذارد بنابراين در اين جامعه نهادينه كردن دموكراسي مهم است يعني دموكراسي به عنوان يك راه مورد قبول جامعه قرار گيرد. در اين راه افراد اصلا تعيين‌كننده نيستند. من معتقدم كه ما براي تحقق اين هدف كه معمولا در دنيا 200 تا 300 سال به طول مي‌انجامد، در دوران اصلاحات نسبت به ميزان صرف‌شده، بسيار موفق عمل كرديم. به دليل اينكه امروز در جامعه ما محافظه‌كارترين انديشه‌ها و جريانات، اصلاح‌طلبانه‌ترين انديشه‌ها را براي مطرح كردن خود، عنوان مي‌كنند و كاملا معلوم است كه مسير اصلاحات در جامعه موفق بوده است و نتايج انتخابات اخير نيز همين را نشان مي‌دهد.

او توضيح داد: نفر اول تهران در انتخابات هفتمين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي حدود 15 درصد آراء واجدان شركت در انتخابات را به خود اختصاص داده است. اين 15 درصد همان درصدي است كه اولين دوره‌اي كه خاتمي در انتخابات رياست جمهوري شركت كرد از آن رقيبش شد و در شوراها نيز همين ميزان رأي داشتند. پس اتفاق جديدي در جهت محافظه‌كاران صورت نگرفته است و محافظه‌كاران اردويي را از آن خود نكردند بلكه يك اتفاق مهم‌تري در اردوي محافظه‌كاران رخ داد و آن اينكه وقتي همان محافظه‌كاران آمدند در انتخابات شركت كردند براي به دست آوردن همان 15 درصد آراء هم شعارهايي كاملا اصلاح‌طلبانه به كار بردند و اين نكته‌ي قابل توجهي است.

ابطحي تاكيد كرد: رأي محافظه‌كاران اضافه نشد و در همان چارچوب هم شعارهاي اصلاح‌طلبانه دادند كه توانستند رأي گذشته را به دست بياورند يعني مسائلي همانند ماهواره، ايران آزاد، شاد و آباد و مسائل ديگري كه در شعارهاي خود مطرح كردند و با اين شعارها وارد جامعه شدند تا بتوانند همان رأي گذشته را كسب كنند بنابراين اين انتخابات يك پيروزي براي جريان محافظه‌كار نيست و آنها نتوانستند آراء خود را بيشتر كنند.

معاون رييس‌جمهور در ادامه‌ي تحليلش، اظهار داشت كه به عنوان يك فرد علاقمند به جمهوري اسلامي و يا هر فرد علاقمند به سرنوشت نظام جمهوري اسلامي،‌ از وضعيت پيش‌آمده از انتخابات اخير بيشتر تأسف مي‌خورد.

ابطحي به شركت نكردن 50 درصد واجدان شرايط در انتخابات اخير اشاره كرد و به ايسنا گفت: بخشي از افرادي كه در انتخابات شركت نكردند به دليل دعوت اصلاح‌طلبان بود و شركت نكردن بخش ديگر نيز به دليل اين بود كه اصلاح‌طلبان نياز آنها را برآورده نكردند و اين عده مي‌خواستند كه جلوتر از اصلاح‌طلبي در جامعه حركت شود. آنچه موفق شده اصلاح‌طلبي در جريان جامعه و نهادينه شدن دموكراسي بوده و اگر كسي بخواهد بررسي كند، شعارهاي محوري اصلاحات توانسته توفيق حاصل كند ولي افراد متفاوت هستند زيرا اساسا مردم هيچ‌گاه با افراد عقد و اخوت نبستند بلكه با يك انديشه عقد و اخوت بستند؛ انديشه را از افراد جدا كردند، ضعف‌هاي افراد را به پاي خودشان گذاشتند و آن انديشه را در جامعه رواج دادند.

معاون رييس‌جمهور با تاكيد بر اينكه دولت براي برگزاري يك انتخابات سالم، مرحله به مرحله فشار و اصرار را بيشتر كرد، يادآور شد: ما اصلا پيش‌بيني نمي‌كرديم كه اين نوع رفتار غيرحقوقي براي رد كردن صلاحيت افراد صورت گيرد. وقتي هم اين اتفاق افتاد رييس‌جمهور و رييس مجلس در يك حركت بي‌سابقه در تاريخ سياسي ايران تلاش كردند براي اينكه اين كار را به نتيجه برسانند ولي به هر حال طبق قانون اساسي هر يك از قوا و رهبري وظايفي و اختياراتي دارند و در چارچوب اين اختيارات اقداماتي انجام دادند. خاتمي تمام تلاش خود را در چارچوب قانون اساسي انجام داد.

ابطحي گفت: دولت در اين ماجرا (انتخابات و رد صلاحيت‌ها) بيشترين قاطعيت و فشار را براي ايجاد يك فضاي رقابتي به كار برد. دولت براي برگزاري يك انتخابات عادلانه و با رقابت تمام توان خود را به كار گرفت و تلاش كرد ولي در چارچوب قانون اساسي بيش از اين توفيق نيافت كه بتواند مشكلات را از سر راه بردارد.

معاون رييس‌جمهور درباره‌ي نحوه‌ي استفاده‌ي اصلاح‌طلبان از پشتوانه‌ي مردمي خود، تاكيد كرد: استفاده از پشتوانه و نيروي مردمي به اين معنا نيست كه جامعه را به سوي خشونت و رويارويي داخلي بكشانيم. اين‌گونه استفاده از چنين پشتوانه‌اي بيشتر به زيان جامعه خواهد بود. مهم اين بود كه نگاه مردم و سياستمداران اصلاح‌طلبانه باشد، اينكه سياستمداراني شعارهاي اصلاح‌طلبانه‌اي به كار مي‌برند كه به آن اعتقادي هم ندارند، براي اين است كه احساس قطعي پيدا كرده‌اند كه مردم اين ديدگاه را مي‌پذيرند. اين روندي است كه مطلوب ما بوده است. استفاده از پشتوانه مردمي تنها در چارچوب قانوني امكانپذير است.

معاون رييس‌جمهور در پاسخ به اين كه برخي معتقدند اصلاح‌طلبان با شعار حركت در چارچوب قانون غالبا در مقابل جناح رقيب تن به شكست مي‌دهند؟ گفت: براي اينكه اين طرف (اصلاح‌طلبان) فقط مي‌تواند صحبت كند و نظراتش را اعلام كند ولي طرف مقابل (رقيب اصلاح‌طلبان) امكانات اجرايي برخوردهاي مختلف از جمله برخوردهاي قضايي، امنيتي، سياسي و تبليغاتي و همچنين پشتوانه قدرت را در اختيار دارد.

معاون رييس‌جمهور در ادامه با توضيح اينكه بررسي قدرت اصلاح‌طلبان در مجموعه‌ي حاكميت مي‌تواند دليل حضور كمرنگ‌تر مردم در حوزه‌هاي مختلف را مشخص كند، اظهار داشت: هرچه زمان گذشته، رأي مردم كم‌اثرتر شده و شايد اين دليل نااميدي و كم‌فروغ‌تر بودن حضور مردم در حوزه‌هاي مختلف بوده است. بازي قدرت در همه دنيا قواعد خود را دارد و طبيعي است هر گروهي كه اكثريت را به دست آورد ولو با يك درصد رأي بيشتر، قدرت را در اختيار مي‌گيرد و همه بايد از آن تبعيت كنند. در ايران وقتي مردم احساس كردند آرايشان تاثيرگذار نيست از نوعي حضور در صحنه‌هاي انتخابات فاصله گرفتند و دور شدند.

وي گفت: مجلس شوراي اسلامي برگزار بود اما بيشترين فشار تبليغاتي در رسانه‌هاي رسمي عليه مجلس ششم، عليه دولت و شخص رييس‌جمهور بود؛ آن هم از سوي رسانه‌هايي كه از پول اين مملكت استفاده مي‌كردند. از نظر قضايي بيشترين فشارها روي اين مجموعه‌ها و ديدگاه‌هايشان بود. از نظر امنيتي اين عده در تيررس نگاه‌هاي تيز امنيتي و اطلاعاتي بودند و اين عده اصلاح‌طلبان هيچ ابزاري نداشتند جز اينكه ديدگاه‌هاي خود و موكلانشان را مطرح كنند و طرح همين ديدگاه‌ها هم باعث مي‌شد كه برخوردهاي مختلفي با آنها صورت گيرد و كارهايي صورت گرفت كه رفتارهاي آنها را بلااثر كرد يعني بسياري از مصوبات مجلس شوراي اسلامي در مرحله شوراي نگهبان و مجمع تشخيص مصلحت ماند يا برخي از مصوبات كه نمي‌توان براي آن دليل مستند شرعي و قانوني پيدا كرد، مورد قبول شوراي نگهبان قرار نگرفت؛ همه اينها روي هم، بحثي را مطرح مي‌كند و آن اينكه طبق قانون اساسي قدرت در اين كشور تقسيم شده است و نتيجه عملي قدرت تقسيم شده همين چيزي است كه الان شاهد آن هستيم.

ابطحي با اشاره به اينكه از ظرفيت قانون اساسي استفاده كامل نشده است، گفت: قانون اساسي فعلي براي احقاق حقوق مردم ظرفيت زيادي دارد ولي متاسفانه مورد عمل قرار نمي‌گيرد و تفسيرهاي گوناگوني صورت مي‌گيرد. براي همين هم بود كه آقاي خاتمي لايحه‌ي تبيين اختيارات رييس‌جمهور را در ارتباط با قانون اساسي ارائه كرد و امروز هم معلوم مي‌شود چقدر لوايح ارائه شده مهم بوده است بحران‌هايي كه در انتخابات داشتيم نشان داد كه لايحه‌ي قانون انتخابات و لايحه‌ي تبيين اختيارات چقدر مي‌توانست تاثيرگذار باشد. لايحه‌ي تبيين اختيارات مي‌توانست دست‌كم رييس‌جمهور را براي استفاده از ظرفيت فعلي قانون اساسي كمك كند.

ابطحي در ادامه‌ي گفت‌وگوي خود با خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) تاكيد كرد: جامعه براي نهادينه كردن اصلاحات، دموكراسي و آزادي‌هاي مورد قبول خود، خيلي منتظر تصميمات رسمي نيست و خود مسيري را كه انتخاب كرده مي‌رود و حتي مسوولان رسمي را نيز به دنبال ديدگاه‌هاي خود مي‌كشاند.

معاون رييس‌جمهور در ادامه به برخي از شعارهاي كانديداهاي پيروز در انتخابات مجلس شوراي اسلامي اشاره كرد و گفت: ايران شاد يا آباد يا آزاد هر يك لوازمي دارد و ما در جامعه‌اي كه نتوانيم حداقل‌ نيازهاي جوانان را رفع كنيم، طبيعي است كه نمي‌توانيم ايران شادي هم ايجاد كنيم. ما بايد از كساني‌كه اين شعارها را مي‌دهند مطالبه كنيم كه براي گفته‌هاي خود راهكار عملي ارائه كنند.

او اظهار داشت: من اميدوارم كه اين شعارها با مطالعه مطرح شده باشد و سمت‌گيري جامعه‌ي آينده ما به سوي شادي بيشتر و آرامش بيشتر پيش رود و بايد گفت كه مردم راه خود را انتخاب و مسيرشان را طي مي‌كنند و منتظر اذن حاكميت براي به دست آوردن ديدگاه‌هايشان نمي‌ماند.

ابطحي درباره‌ي جلب اعتماد دوباره‌ي مردم و بازسازي قواي اصلاحات نيز اظهار داشت:‌ جلب اعتماد بخشي از مردم در اختيار اراده‌ي مديريت كشور نيست ولي مهم اين است كه بتوان برنامه‌ريزي انجام داد كه تاثيرات آن برنامه‌ريزي اين باشد كه مردم به فضا اعتماد داشته باشند. نمي‌توان واقعيت‌هاي موجود را ناديده گرفت؛ در حال حاضر به طور ملموس اثرات برداشته شدن مرزها و جامعه جهاني واحدي كه از نظر فكري تجانس بسيار جدي با هم پيدا كرده‌اند را مي‌بينيم؛ خاصه بين جوانان ايراني كه ميزان نسل جوان در ايران از بالاترين درصدهاي جهاني است. اگر همه اينها را كنار هم بگذاريم به اين نتيجه مي‌رسيم كه تصميمات مسوولان كشور و نگاهشان بايد با واقعيت‌هاي جامعه قابل انطباق باشد كه ما هر روز ريزش بيشتري نداشته باشيم. از انتخابات دوم خرداد به بعد مرتب ما ريزش نيرو داشتيم ولي من چشم‌انداز روشني نمي‌بينم كه امكان پاسخگويي به نيازهاي اين مجموعه (درصدي از مردم كه در انتخابات شركت نكردند) وجود داشته باشد.

وي در ادامه به بحران اميد در كشور اشاره كرد و گفت: اين بحران و نااميدي به آينده، اثرات غيرملموس همان رفتارهايي است كه در حوزه‌ي سياسي و اجتماعي انجام مي‌شود و آينده‌ي مبهم داشتن مشكلات امروز را به وجود مي‌آورد. ديدگاه‌ها و نيازهاي مردم بسيار فراتر از اين است كه در قالب حصار جناح‌هاي اصلاح‌طلب و غيراصلاح‌طلب داخلي مانده باشند.

در ادامه اين گفت‌وگو از ابطحي درباره‌ي ميزان پيگيري مجموعه‌ي دولت و اصلاح‌طلبان براي حل معضلات جامعه به ويژه پرونده‌هاي مهم مطرح در كشور سوال شد.
معاون رييس‌جمهور اظهار داشت: با نگاهي به تاريخ پرونده‌هاي سياسي ايران مشخص مي‌شود كه هيچ‌يك از پرونده‌هاي سياسي در اين كشور به نتيجه نرسيد چرا كه بايد يك اراده قوي و مشتركي براي به نتيجه رسيدن پرونده‌هاي سياسي وجود داشته باشد. بعد از دوم خرداد پرونده‌هاي سياسي طرح شد و مردم ابعاد مختلف آن را درك كردند ولي متاسفانه هيچ‌يك به نتيجه‌اي نرسيد و همه اينها تكميل‌كننده پازلي است كه مردم در انتخابات شركت نمي‌كنند و ديدگاه‌هاي نقدآميز دارند؛ درصد قابل توجهي به رأي سفيد پناه مي‌برند و بخشي از آنها كه به خاطر يك هدف ارزشمندتري به جمع رأي‌دهندگان مي‌پيوندند نيز نگاه نقدآميز دارند. زماني‌كه حتي 15 درصد جامعه‌ي سنتي كه همواره لشگر جريان محافظه‌كار بوده‌اند هم بايد شعارهاي اصلاح‌طلبانه بشنوند تا مشاركت داشته باشند، مشخص است كه اين فكر در جامعه جا افتاده و بايد پيش رود اما عملا تصميم‌گيران قدرت اين‌گونه نيستند.

ابطحي گفت: نمي‌توان هيچ جامعه‌اي را جداي از واقعيت‌هاي آن جامعه مورد نقد قرار داد. واقعيت‌هاي جامعه‌ي ما اين بود كه اصلاح‌طلبي آغاز شد. مردم در انقلاب اسلامي براي اولين بار دموكراسي را تبيين كردند و خود در درون حاكميت به اصلاحات دست زدند و به دنبال اجرايي كردن اصلاحات در درون حاكميت بودند و آن را اجرايي كردند و رأي فراواني هم آوردند ولي همه اينها با مقاومت روبه‌رو شد و اين مقاومت‌ها بسيار جدي و تاثيرگذار بود كه اينها واقعيت‌هاي اين كشور است. ممكن است توقعات بالايي مطرح شود كه البته لازم است و جامعه آن را مي‌طلبد ولي با توجه به بافت حاكميت و قدرت قابل اجرا نيست.

از معاون رييس‌جمهور سوال شد «شما مي‌گوييد توقعات بالايي مطرح شد، آيا بخشي از همين اصلاح‌طلبان نبودند كه مطالبات مردم را به قدري بالا بردند كه كف مطالبات مردم تبديل به سقف مطالبات رييس‌جمهور شد؟»
ابطحي پاسخ داد: اين انتقاد را قبول دارم كه بخش‌هايي از جامعه‌ي اصلاح‌طلبي توقعات را بالا بردند دليلش هم اين است كه از قبل يك برنامه مشخصي وجود نداشت و به دليل اينكه برنامه مشخصي نداشتند مجموعه‌ي مطالبات در جامعه طراحي نشده بود و ميزان مقاومت جناح رقيب بعد از پيروزي اصلاح‌طلبان متفاوت شد.

وي گفت: مردم پيمودن راهي را برگزيدند كه آغاز آن شروع اصلاحات در كشور بود ولي آنها مسير را خود پيدا كردند و ادامه دادند و براي ادامه‌ي مسير و تلاش براي نهادينه كردن و رفتن دموكراسي و اصلاحات به لايه‌هاي زيرين جامعه تلاش فراواني كردند و اين در لايه‌هاي زيرين استقرار پيدا كرد و طبيعي است كه اين استقرار مي‌تواند به همان مفهومي باشد كه اصلاحات در ابتدا آغازگر آن بود؛ اين مفهوم ممكن است به دست قدرتمندان حكومتي حتي اصلاح‌طلبان حكومتي اجرا نشده باشد يا اصلاح‌طلبان حكومتي به دليل محذوراتي كه دارند نتوانند از آن خوب دفاع و حمايت كنند اما اگر اين به صورت بستري روان در جامعه ايجاد شود و پيش رود، ديگر آن مقاومت‌ها تاثيرگذار نخواهد بود و به نوعي مي‌توان گفت بسياري از حوزه‌هاي ورود ممنوع را در جامعه تبديل به يك مسيرهاي يكطرفه مي‌كند كه ديگر قابل بازگشت نيست. وقتي امروز چهره‌هاي سرشناس و محترم و باسابقه مبارزاتي كانديدا مي‌شوند و به آنها گفته مي‌شود كه ممكن است جامعه فكر شما را ديگر نپذيرد و حتي ليست ما را دچار بحران مي‌كند و آنها انصراف مي‌دهند به اين معناست كه آن حركت شروع شده است و مهم اين است كه آن حركت ادامه داشته باشد و اهميتي ندارد كه چه كسي در اين حركت تاثيرگذار است.

از ابطحي درباره تعبيري كه پيش از اين در رابطه با وضعيت خاتمي به كار برده و گفته بود «خاتمي يك دست را به بخشي از حاكميت سپرده و دست ديگر را به مردم داده و از هر دو طرف فشار و كشمكش وجود دارد» سوال شد و از او خواسته شد تا وضعيت كنوني رييس‌جمهور را بيشتر تبيين كند و نظر فعلي‌اش را در رابطه با ارتباط خاتمي با حكومت و مردم توضيح دهد.
معاون رييس‌جمهور اظهار داشت: قبول دارم كه هرچه فاصله‌ها بيشتر مي‌شود كار كردن دشوارتر مي‌شود؛ نمي‌توان اين را ناديده گرفت كه آقاي خاتمي رييس‌جمهور است و رييس‌جمهور يك‌سري وظايف داخل حكومتي دارد؛ يك رييس‌جمهور نمي‌تواند تبديل به يك اپوزيسيون خارج از حاكميت شود و سخنان اپوزيسيون را مطرح كند وقتي فاصله‌ها زياد مي‌شود اين نقش دشوار مي‌شود به همين دليل معتقدم كه آقاي خاتمي دشوارترين ايام را مي‌گذراند؛ به دليل اينكه از يك سو به اعتقادات آغازين خود كه در دوم خرداد مطرح كرد با همان قدرت و قوت پايبند است و از سوي ديگر نيز شاهد است كه بسياري از اين اعتقادات به دليل واقعيت‌هاي موجود در جامعه عملي نمي‌شود و از طرف ديگر نيز نمي‌تواند به راحتي ديدگاه‌ها و مشكلاتش را با مردم در ميان بگذارد؛ از طرف ديگر براي مردم اين تصور ايجاد مي‌شود كه خاتمي متفاوت شده است در حالي كه خاتمي همان خاتمي قبلي و خاتمي سال 76 است و چون مي‌خواهد همان خاتمي باقي بماند، روزگار بسيار دشواري را مي‌گذراند. با همه دشواري‌هاي كه در طول 6 ساله‌ي سخت گذشته داشته - كه ممكن است بسياري از آن از حافظه جامعه پاك شده باشد - اما امروز خاتمي روزگاري بسيار دشوارتر از گذشته را پشت‌سر مي‌گذراند.

ابطحي كه جزو نزديك‌ترين افراد به خاتمي است و از سال‌هايي كه او در وزارت ارشاد بود، خاتمي را همراهي كرده‌است، تأكيد كرد: اعتقادات خاتمي از سال 76 تاكنون فرقي نكرده است حتي او در اين اعتقادات راسخ‌تر شده است. خاتمي جزئي از مجموعه قدرت نبود كه قدرت را به دست بگيرد و بخواهد آن را براي خود حفظ كند، خاتمي با يك نگاه فلسفي، آرماني و اعتقادي آمد و به همين دليل است كه بسياري از مسائل از جمله مسائل حقوق بشري و اجتماعي و حقوق مردم از نظر او بسيار بااهميت است و قابل گذشت نيست. همين احساس كه مردم تصور مي‌كنند خاتمي از آنها فاصله گرفته تأثير سخت‌تري بر روي او دارد. آقاي خاتمي از گذشته تا حالا با همه‌ي نگاه‌هاي متفاوت جامعه آشناست؛ چه ديدگاه‌هاي تند نقدآميز نسبت به خودش و چه ديدگاه‌هاي ملايم‌تر و يا هوادار. او اين ديدگاه‌ها را به خوبي مي‌بيند و در متن آن وجود دارد نه اينكه آن را فراموش كند.
او ادامه داد: شايد بهترين تعبير براي تشريح وضعيت فعلي خاتمي اين است كه بگوييم او هم اينك خار در چشم و استخوان در گلوست.
ابطحي درباره‌ي نقدهاي انجام‌شده از خاتمي گفت: آقاي خاتمي خود ليدر اصلاحات است و بايد نقد ديگران را انجام دهد و معيار باشد، ديدگاه‌هاي متفاوتي مطرح شد؛ در هيچ‌يك از دوره‌هاي سياسي ايران هيچ‌كس به اندازه آقاي خاتمي مورد نقد و حتي مورد توهين و اهانت قرار نگرفت و از همين نقدهاست كه جامعه مي‌تواند برداشت شفافي از نگاه و ديدگاه‌هاي متفاوت داشته باشد؛ در دوره‌هاي قبلي كه چنين فضاي نقدي وجود نداشت هاله‌اي از ابهام وجود داشت كه هيچ‌كس نمي‌توانست هيچ قدرتمندي را مورد نقد و يا حتي مورد بررسي قرار دهد؛ اين نقدها باعث شده جامعه نسبت به حكومت ديد شفافي داشته باشد و بداند هركسي كجا ايستاده است و محفل‌هاي مخفي علني شود كه اين گام بسيار مهمي است.

ابطحي در ادامه به سرنوشت مصدق اشاره كرد و گفت: آسيب سرنوشت‌هاي مشابه را مردم مي‌بينند يعني توقعات غيرواقعي و فشارهاي غيرقابل تحمل و ديدگاه‌هاي پرشتابي كه از سوي برخي مطرح مي‌شود و قابليت اجرا ندارد و همچنين خطابه‌هاي تند و تيز نهايتا به نتيجه‌اي مي‌رسد كه سيري را كه جامعه براي خود داشته - و مي‌توانسته از زمان مرحوم مصدق داشته باشد- متوقف شود.

وي درباره‌ي فضاي سياسي آينده و وضعيت اصلاح‌طلبان و جناح منتقد دولت اظهار داشت: نبايد نسبت به آينده‌ي سياسي كشور خيلي بدبينانه اظهارنظر كرد؛ به دليل اينكه اولا آنچه كه به عنوان مانيفست و بيانيه و شعار توسط كانديداهاي مجلس كه رأي آوردند، مطرح شد، شعارهاي قابل قبولي در جامعه است و ما بايد به آنها فرصت دهيم كه اين شعارها را اجرايي كنند و از آنها مطالبه هم كنيم بنابراين نه‌تنها نبايد اظهارنظر بدبينانه انجام داد بلكه بايد به اين افراد فرصت اجرايي كردن شعارها داده شود. معتقدم اگر اين شعارها عملي شود همان محتواي ديدگاه‌هاي آقاي خاتمي انجام مي‌شود و به همين دليل نسبت به آينده، قضاوت بدبينانه انجام دادن را درست نمي‌دانم. اگر اين مجموعه به شعارهايشان پايبند نمانند، آن وقت فرصتي خواهد بود تا مورد نقد قرار گيرند.
وي گفت: با توجه به اينكه براي اجرايي شدن شعارهاي ارائه‌شده، مخالفت و ممانعتي وجود ندارد و با توجه به هماهنگي موجود بين مجلس آينده با بخش‌هايي از حاكميت، بايد منتظر بود تا هرچه سريع‌تر اين شعارها جامع عمل بپوشند.

معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور كه تاكيد دارد اصول‌گرا در مقابل اصلاح‌گرا نيست، درباره‌ي توان سازماندهي احزاب و اصلاح‌طلبان اظهار داشت: هر حزبي توان سازماندهي قوي‌تري داشته باشد، كار حزبي مثبتي انجام داده است. اين نوع سازماندهي‌ها زماني امكان‌پذير است كه يك پشتوانه‌ي قدرتمند داراي امنيت وجود داشته باشد و به دليل وجود چنين پشتوانه و امنيتي در مجموعه‌ي محافظه‌كار، طبيعي است كه قدرت سازماندهي آنها بالا باشد.
ابطحي در ادامه به مطلبي در يكي از روزنامه‌هاي نزديك به محافظه‌كاران اشاره كرد و گفت: در مطلبي خدمت‌رساني شهردار فعلي با آقاي كرباسچي مقايسه شده بود و عنوان شده بود كه اين دو در يك حد خدمت‌رساني انجام داده‌اند؛ طبيعي است وقتي با آقاي كرباسچي كه كار شهردار فعلي تهران با كار او به عنوان يك سقف مديريتي قوي مقايسه مي‌شود، چنين برخوردهايي صورت مي‌گيرد و او بايد پاسخگوي وجود دو فيش غذا در يك روز باشد، سازماندهي در جناح رقيب بايد هم بالاتر باشد.

معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور درباره‌ي انتخابات آينده‌ي رياست جمهوري و برنامه‌ي اصلاح‌طلبان براي اين انتخابات و توان اصلاح‌طلبان براي حفظ قدرت در قوه‌ي مجريه، اظهار داشت: انتخابات آينده در دست مردم است، اينكه حضور داشته باشند و اينكه احساس كنند در چارچوب نظام موجود مشكلاتشان را مي‌توانند حل كنند؛ در اين‌جا مردم تصميم مي‌گيرند ولي ما به عنوان يك جريان سياسي حتما همه‌ي تلاشمان را به كار خواهيم گرفت و از همه‌ي ظرفيت‌هاي كشور بهره خواهيم گرفت.
از ابطحي سوال شد آيا اصلاح‌طلبان فردي را براي رياست جمهوري آينده در نظر دارند؟ كه معاون رييس‌جمهور پاسخ داد: زماني صحبت از فرد مي‌شود كه وقت طرح فرد رسيده باشد الان وقت برنامه‌ريزي است و برنامه براي آينده به وقت خود اعلام خواهد شد و ما از همه امكانات بهره‌گيري خواهيم كرد تا يك انتخابات واقعي برگزار شود و خواست مردم در آن تصميم‌گير نهايي باشد؛ بايد ديد مردم تا آن موقع خواهند پذيرفت كه امكان اصلاح از درون حاكميت وجود دارد يا نه و آيا پاي صندوق‌هاي رأي خواهند آمد؟
وي گفت: ما تمام تلاش خود را به كار خواهيم گرفت تا اصلاحات از درون حاكميت پاسخگوي نيازهاي مردم باشد.