تا نشان سم اسبت گم کنند، ترکمانا نعل را وارونه زن! سخنی چند با سید ابراهیم نبوی، علي فياض

alifayyaz1@yahoo.se

توضیحی کوتاه
اخیرا دو مطلب از سید ابراهیم نبوی در سایت گویانیوز درج گردید که البته واکنش هایی چند نیز برانگیخت. مطلب نخستین نامبرده جملاتی دستچین شده – چیزی حدود 2 صفحه - از مجموعه بیست هزار صفحه یی آثار شریعتی است که بدون هیچ تحلیلی آورده است.

اما در مطلب دوم سید ابراهیم به سیم آخر زده و هر آنچه دل تنگش خواسته گفته است! راستش بنا به دلایلی که در پایان این مطلب خواهید دانست، علاقه یی به - به اصطلاح عامیانه – دهن به دهن شدن با ایشان را نداشتم. اما نامه های برخی از دوستان آشنا و نا آشنا و اینکه نمی خواهی پاسخی بدهی، علیرغم اینکه دو پاسخ مناسب هم در همان سایت درج گردید، مرا به توضیحاتی چند پیرامون گفته های سید ابراهیم نبوی ترغیب نمود.
این توضیح را نیز بدهم که از آن جایی که سید ابراهیم نبوی طنز نویس است، و از آن جایی که نوشته اش بیشتر از آن که "نقد"ی جدی بر شریعتی باشد، برون ریختن احساس نفرت و عقده هایی است که از گذشته خویش با خود حمل می کند، - و البته در مواردی به طنز هم بی شباهت نیست - من نیز نوشته اش را از همان دریچه طنز خوانده ام و پاسخی نوشته ام؛ و گرنه اگر حرفی جدی و منطقی بود، من نیز با صدها سند و دلیل از آثار شریعتی به فتوایش پاسخ می گفتم. ایشان چنان با خشم و نفرت به شریعتی تاخته اند که هرکسی که وی را نشناسد، تصور خواهد کرد که او مادر زاد ضد انقلاب، ضد روحانیت و ضد رژیم به دنیا آمده است. و این همه آیا به راستی به جوک نمی ماند؟

1
الجزایری ها ضرب المثل بسیار عمیق و پر معنایی دارند. این ضرب المثل که گفتگویی است بین پدری با فرزندش، با زبانی ساده مشکلاتی را که اپورتونیست ها – فرصت طلب ها– با آنها درگیر هستند، نشان می دهد:
پسر: پدرجان بیایید ما هم خلعت شریفان به تن کنیم!
پدر: پسرم به خود بستن عنوان شریف، کار مشکلی نیست. اما باید کمی صبر کرد تا آنها که ما را می شناسند، سر بر زمین بگذارند!
حالا حکایت ما و سید ابراهیم نبوی است. او تصور می کند که به شهر کوران رسیده است و حالا فقط باید عصایی به دست گیرد و عینکی تیره بر چشم زند تا همه او را همانند خود بدانند! با همین انگیزه بسیار ناشیانه، شتاب آلود و صد البته قهرمانانه شریعتی را تخته نشان خود نموده است، که در عین حال که بسیار ناشیانه دست به چنین کاری زده است، انگیزه یی آگاهانه و سیاستمدارانه داشته است!
ایشان که ظاهرا طنز نویس هستد، در نخستین مطلب خود که جملاتی از آثار شریعتی را دستچین نموده است، با توضیحی کوتاه که اگر خوب نشدید چند بار بخوانید و پاکنویس کنید و ... به مزه پراکنی های رایج خود دست زده است، تا مطلبش کمی به طنز هم نزدیک شود. و صد البته در مطلب دومش از "نقد" شریعتی هم سخن به میان آورده است.
نقد، بررسی و ارزیابی کارنامه دیگران، در بازار مکاره یی که ایجاد شده است، به همه چیز شبیه است به جز "نقد" به معنای واقعی کلمه. چرا که اینک هر بچه طلبه یی با آوردن چند جمله از یک کتاب مدعی می شود که تمامی افکار نویسنده را کشف و تقد کرده است. و این کاری است که نقد امروز را بسیار عامیانه و آسان نموده است. اینک به سادگی می توان، متن را خارج از زمان و مکان، بسیار رندانه و حقه بازانه به تفسیر نشست. به سادگی هر چه تمام تر می توان جمله و یا جملاتی را از یک متن مرتبط با زمان و مکان خاص، برجسته نمود و آن را تحت عنوان جوهره و جان کلام صاحب متن به خورد دیگران داد. و با بهره گیری از چنین استناداتی به سادگی هر چه تمام تر، صاحب یک متن معرفتی و جامعه شناختی و یا اعتقادی را، آنچنان که خود می خواهیم – نه آنچنان که واقعا هست – به تفسیر بنشینیم و در دادگاه خودساخته بدون حضور متهم و وکیل مدافع، وی را تبرئه و یا محکوم نماییم.
نیازی به توضیح نیست که اینگونه "نقد"ها، و ارزیابی هایی از این دست که فراتر از زمان و مکان – که دو عنصر عمده و اصلی شکل دهنده تفکر، موضوع و تئوری هستند- به موضوع و سوژه مورد نظر خود می پردازند، نه تنها به اشاعه فرهنگ نقد، تحقیق، روشنگری و دروغ زدایی کمکی نمی کنند، بلکه خود مشکلی بر مشکلات می افزایند.
و حالا آقای سید ابراهیم نبوی، اندیشه های شریعتی را برای نشان دادن اینکه همه بدبختی های سیاسی کنونی کشور ما از آنجا سرچشمه می گیرد، دستچین کرده است. حالا اینکه اگر کسی صدها جمله از شریعتی، درست برخلاف آورده های سید ابراهیم نیوی بیاورد، ایشان چه خواهند گفت؟ مشکلی است که خود باید پاسخگوی آن باشند!

* * *
"نقد"، بررسی و بازخوانی دیدگاه های دکترشریعتی، نه موضوع تازه یی است و نه امری عجیب و غریب. شریعنی تا کنون از سوی سه جریان فرهنگی - سیاسی متفاوت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است؛
1. برخی از روشنفکران "چپ"، لاییک و ضدمذهبی
2. روحانیت و دستگاه های سنتی مذهبی
3. طرفداران سلطنت پهلوی
که البته این هر سه گروه نیز نمایندگان خاص خود را داشته و دارند و هر کدام به فراخور میزان شعور، آگاهی، انصاف و قدرت تحلیل علمی و منطقی، به نقد، و یا نفی وی پرداخته اند. برخی از این منتقدین با نقدهای علمی، منطقی و منصفانه خود، تناقضات موجود را که در هر دستگاه فکری می تواند یافت شود، طرح کرده و به ارتقا دانش و آگاهی سیاسی مردم خویش کمک نموده اند. برخی دیگر اما، با خمیرمایه هایی از تحریف، وارونه سازی، و اتهام زنی، عرض خود برده اند و زحمت دیگران داشته اند!
اینک اما جریان دیگری نیز به صف مخالفان و منتقدان شریعتی پیوسته است که در نوع خود بسیار جالب توجه می باشند. اینها حزب اللهی ها و بریده های رژیم هستند که نه از موضع مذهبی و ارتجاعی، که از موضعی غیر مذهبی و بعضا ضدمذهبی وارد میدان شده اند! و استدلال های اینان نیز در نوع خود بسیار خواندنی و شنیدنی است!
سید ابراهیم نبوی که تا پیش از این در شهر زیبای شیراز، در سال های نخستین دهه 60 با دسته های چماقدار حزب اللهی، عربده کشان مجاهد و مبارز جستجو می نمود تا حسابش را برسد، و بعدها هم با باندهای کارگزار سازندگی و سپس دار و دسته به اصطلاح اصلاح طلب خاتمی، حشر و نشر داشت، همانند تعدادی دیگر از بریده های رژیم راهی دیار غربت شد تا فرصت طلبانه سر از اردوگاه "اپوزیسیون" در آورند و ... در این راه بسیار آگاهانه جریاناتی را مورد تاخت و تاز قرار می دهند تا خود را از مخالفین برجسته تمامیت خواهی، رادیکالیسم سیاسی و "گروهک های تروریست" جا بزنند.
ایشان در متنی که به همه چیز شبیه است به جز متن، جملاتی را از کتاب های شریعتی به طور گزینشی انتخاب کرده اند که عجله ایشان را در رسیدن به موقعیت مخالفت با اسلام و رژیم نشان می دهد تا در خارج از کشور نیز جای پایی برای خود پیدا کند. و البته با این کار، با یک تیر دو نشان زده است؛
نخست سمبل روشنفکران مذهبی را نشانه رفته است تا نشان دهد که حتی با اسلام در مترقی ترین و روشنفکرترین چهره آن مخالف است و هم اینکه از پرداختن به نقش امام پیشین خود، روح الله خمینی در آفرینش فجایع سیاسی طفره رود و هم اپورتونیست مآبانه خود را با جو ضدمذهبی خارج همراه کرده تا کسی از ایشان نپرسد که شما کیستید، چکاره یید و چه می کنید؟! به زبان عوام دستتان را پیش آورده اند که پس نیفتند!

و شوربختانه این هم از بیچارگی های بخشی از جریانات مدعی اپوزیسیون است که کسانی که نردبان خمینی و رفسنجانی و شرکا شدند و هنوز هم به دشمنی خود با گروه ها و احزاب سیاسی مخالف رژیم آخوندی افتخار می کنند، باید اینچنین سینه سپر کرده و خود را قهرمانان رهایی مردم جا بزنند و تازه منتظر دریافت نشان افتخار و لیاقت نیز باشند!
حالا که خیلی ها عجله دارند از گذشته خویش انتقام بگیرند تا از کاروان پیشتاز عقب نمانند و در این رهگذر نیز آتقدر منصف نیستند که از خود و نقش خود و گذشته زشت خویش سخن بگویند، و آنقدر نیز ترسو هستند که حاضر نیستند از چگونه گی انتخاب خویش در راهی که برگزیده بودند، سخن بگویند، و هنگامی که دروغ و ریا حد و مرزی نمی شناسد، پس چه بهتر که وقیحانه سخن بگوییم و به جای پاسخگویی به اعمال مشعشعانه خویش به هر وسیله یی تمسک بجوییم تا خود را تطهیر نماییم.
تا کنون بسیاری با چنین انگیزه هایی دیگران را مورد تاخت و تاز قرار داده اند. بسیارانی که آنها نیز گذشته زیبایی نداشته اند. اما به گمانم کارنامه سیاسی این یکی از همه آنان آلوده تر باشد. به ویژه اینکه جنوبی های ایران، فعالیت های مشعشعانه ایشان به نفع خمینی و رفسنجانی و تهاجمات به مراکز فرهنگی مخالف با رژیم نکبت و جنایت آخوندی در شیراز را از یاد نبرده اند.

2
سید ابراهیم نبوی در واکنش به مطالبی که در پاسخ ایشان منتشر شد، برآشفته اند که؛ گذشته من تغییری در افکار شریعتی ایجاد نمی کند. من هم می گویم حق با ایشان است. اما آخر ایشان با کدام فعالیت های مشعشعانه ضد رژیمی و ضد ارتجاعی، سوابق خود را آذین بسته اند که به یاد محاکمه شریعتی افتاده اند؟ تازه آن هم با آوردن چند جمله بریده و گزینشی از اندیشمندی که بیش از بیست هزار صفحه کتاب از خود بر جای گذاشته است؟ آخر مگر تو شریعتی را نقد کرده یی که از برآشفته شدن دیگران برآشفته می شوی؟ تو به این زبان می گویی زبان نقد؟ آیا به راستی این زبان، زبان نقد است یا نفرت؟
نوشته اند که " من با عشق شریعتی مذهبی شدم، با عشق شریعتی انقلابی شدم، با عشق شریعتی وارد سیاست و دولت شدم و در وزارت کشور حکومت و صدا و سیمای جمهوری اسلامی کار کردم. فقط من نبودم، همین حالا هم اکثر مدیران نظام عاشقان شریعتی هستند."
جناب سید ابراهیم نبوی طرفداران شریعتی در آن سال ها ناشناخته نبودند. آرمان مستضعفین، فرقلن، کانون ابلاغ اندیشه های شریعتی، مهاجرین خلق، و بعدها موحدین انقلابی و ... از سازمان ها و گروه هایی بودند که با الهام از شریعتی در جبهه اپوزیسیون به مخالفت با رژیمی برخاستند که شما همان موقع مدافع سینه چاکش بودید و البته هنوز هم از "گناهان" آن جریانات در نگذشته یید و برایتان تداعی گر تروریسم هستند. از منفردین نیز زنده یادانی چون ابوذر ورداسبی، مجید شریف و ... بساری که هم اینک در قید حیاتند و از همان آغاز مغضوب شما و همفکرانتان شدند، و بسیاری که در همان دهه 60 و حتی 70 انواع و اقسام شکنجه های برادران شما را تحمل کردند. بزرگ مردی چون دکتر محمد ملکی، نمونه بارزی از این مبارزین می باشد. مححمد باقر برزویی و بسیاری از همرزمانش، و کسانی چون تقی رحمانی و رضا علیجانی هم نمونه های دیگری هستند که همان هنگامی که شما در وزارت کشور به خدمات آنچنانی مشغول بودید، در سیاهچال های رژیم به جرم مخالفت با نظام دوران شکنجه و زندان را سپری می کردند که برخی از آنها هنوز در دانشگاه اوین به تحصیل مشغولند. اینکه چقدر از آن بچه ها را رفقای شما اعدام و زندانی و بسیاری را نیز آواره کردند، بماند. اما شما هیچگاه در این صف قرار نداشتید. جای شما در کنار کسان دیگری بود. با این حال اگر شما به زعم خود با عشق شریعتی به خیلی جاها رسیدید، به اپورتونیسمی بر می گردد که در شخصیت و رفتار شما رسوخ کرده است. و گرنه همه عالم و آدم می دانند که اندیشه شریعتی از همان آغاز برای ارتجاع خمینی مشکل آفرین بوده است. حال اینکه کسانی چون شما ، علیرغم تمامی مخالفت های شریعتی با آخوندیسم، برای خود شرکت سهامی کفر و دین تاسیس کرده بودید، به شریعتی ارتباطی ندارد.
لابد این گفته های مرتضی مطهری – که اتفاقا از بزرگ ترین متفکران نظام شما محسوب می شد و می شود – درباره شریعتی و افکارش رهنمودهایی برای شما بوده است تا با عشق شریعتی در دستگاه روحانیت! جانفشانی کنید:
"تز اسلام منهای روحانیت را همواره تزی تزی استعماری می دانم و معتقدم هیچ نیرویی نمی تواند جایگزین روحانیت شود"،
و اینکه شریعتی "اگر مانده بود خدا می داند چه بر سر اسلام و روحانیت می آورد؟ ...
و اینکه در اندیشه های وی "صدها مطلب به دست می آید که بر ضد اصول اسلام است"
و"کوچکترین گناه این مرد بدنام کردن روحانیت است".
او بارها چنین سخنانی را تکرار کرد و حتی خواستار ممانعت از پخش آثار شریعتی شد. و لابد فراموش نکرده یید که معلم بعدی تان کریم سروش – و همه آنهایی که شما عاشق شریعتی می پنداریدشان – چگونه از تفاوت ها و برتری های اسلام ناب مطهری که در حوزه آموخته بود با اسلام شریعتی که تحصیل کرده غرب بود و در حوزه فقاهت دین را نیاموخته بود سخن می گفتند و می گویند! هرکسی این چیزها را به یاد نیاورد، شما مطمئنا به یاد می آورید. چون در چنین فرهنگی رشد کرده یید.
جناب سید ابراهیم نبوی؛ من هم با عشق شریعتی مذهبی شدم، با عشق شریعتی انقلابی شدم، با عشق شریعتی وارد سیاست و مبارزه شدم و الان نزدیک به بیست سال است که در تبعید به سر می برم. اما هیچگاه در وزارت کشور حکومت و صدا و سیمای جمهوری اسلامی کار نکردم. نه تنها در صدا و سیمای رفسنجانی و لاریجانی کار نکردم که از همان آغاز به مخالفت با خمینی و شرکا برخاستم. و هنوز هم چنینم! و البته فقط من نبودم، بسیاری چون من چنین کردند. با این همه گیریم که شریعتی تو را مذهبی و انقلابی و سیاسی و همه کاره کرد؛ آیا این موضوع بر سوابق مشعشعانه شما خط بطلانی می کشد و شما را تبرئه می کند. و می توان به حکم مامور و معذور خود را موجه جلوه داد؟ شریعتی بسیاری از جوانان را سیاسی و انقلابی و مذهبی کرد. آیا همه آنها به خدمت ارتجاع درآمدند؟ آنهایی که به سرنوشت تو دچار شدند نه آن روز شریعتی را شناختند و نه امروز می شناسند. از نتیجه گیری هایتان که پیش از این انگیزه اش را بیان کردم، کاملا مشهود است که شریعتی را چگونه شناخته یید. اینکه تو و امثال تو مطهری و خمینی و شریعتی و ... را در هم ادغام کردند و در نتیجه به سادگی هر چه تمام تر سر از فالانژیسم در آوردند، چه ربطی به شریعتی دارد؟
به راستی که مقایسه هایتان هم شاه کار است! درست به همانگونه که شریعتی را شناسانده یید! مقایسه فرقان با بن لادن و القاعده و ... از همان استدلالاتی است که تنها به کار چند ساده لوح بی سواد می آید. و گرنه در کدام یک از عملیات فرقان مردم بی گناه کشته شدند؟ مگر فرقان به جز ترور چند آخوند مرتجع و تشنه قدرت که شما مدافعشان بودید، به کس دیگری هم آسیب رساند؟ فرقان به نبرد با اسلام ارتجاعی و اندیشه های ویرانگری برخاست که اکنون نزدیک به بیست و پنج سال است زندگی را بر همه مردم ایران تلخ نموده است. فرقان به نبرد با تفکر انحصاری، انحصار دین در دستگاه روحانیت و تلاش برای نوعی نواندیشی دینی پا به صحنه گذاشت، حال آنکه همفکران سابق تو چون القاعده و بن لادن و انصار و... برای اجرای احکام شریعت و قوانین آخوندی به "جهاد" برخاسته اند. و در هر بمب گذاری تروریستی و کور، مردم بی گناه و رهگذران را نیز به قتل می رسانند. به راستی آیا این همه کینه های تو نسبت به شریعتی و طرفدارانش، از همان زخم های کهنه نشات نمی گیرد؟
جناب سید ابراهیم نبوی آیا این هم تقصیر شریعتی است که در هنگامه مخالفت های پیروان شریعتی و روشنفکران ترقی خواه مذهبی از قبیل زنده یادان ورداسبی، شریف، و ملکی ها، احمدزاده ها، برزویی ها، آشوری ها، و بسیاری دیگر، شما و رفقایتان دل به مطهری و خمینی سپرده بودید؟ آیا شریعتی در آثارش تهاجم به مراکز فرهنگی، کتاب فروشی ها و فروشندگان نشریات مخالف رژیم را توصیه کرده بود؟ آیا این شریعتی بود که به پیروی از امامت خمینی مسلمانان را ترغیب کرده بود؟
چگونه است که شما پس از سال ها سینه زدن زیرعلم شیخ اکبر و شیخ اصغر و سیدعلی و سید نقی ناگهان به یادتان آمده است که همه خبایث رژیم از افکار شریعتی بر می خیزد؟ به علاوه شما که به اعتراف خودتان اهل براندازی هم نیستید، این همه هیاهوی تان بر سر چیست؟ از یک سوی مدعی هستید که دیگر کسی شریعتی را نمی خواند و از سوی دیگر به جهادی بزرگ برخاسته یید تا او را روانه موزه بنمایید! شما که حتما با اینترنت سر کار دارید، لااقل به وبلاگ های جوانان و دانشجویان سری بزنید تا ببینید که شریعتی هنوز هم الهام دهنده نسل جوانی است که از روحانیت و رژیمش نفرت دارد.
و کلام آخر اینکه، تو که با عشق شریعتی به همه جا رسیدی، دیگر ناراحتی ات از چیست؟ و چرا نمک نشناسی پیشه کرده یی؟ تو و یاران سابقت، هنگامی که قصابان ساطور به دست در گذرگاه ها ایستاده منتظر "منافق" و "کافر" بودند، به پاداش اعمالتان هر کدام از قبل رژیم صاحب دم و دستگاه شدید و به عنوان دستخوش از بیت المال این ملت محروم دکتر و مهندس از آب درآمدید، دیگر چرا ناشکری می کنید؟ من و کسانی چون من که همه هستی شان - زندگی شان، خانواده شان، جوانی شان، آزادی شان و ... – را در راه مبارزه با ارتجاع خون آشام از دست دادند باید از شریعتی دلخور باشند، تو دیگر چرا؟ تو که سر از وزارتخانه در آوردی و از مزایایش نیز بهره مند شدی دیگر چرا؟
جناب، مثل اینکه این روزها به شکل و شمایل "اپوزیسیون" در آمدن کارچندان مشکلی نیست. کمی سنگ پای قزوین پا خود همراه داشتن برای اثبات مخالف خوانی کافی است و شما در این زمینه عنصر بسیار مستعدی هستید. تبریک می گویم!

--------------------

در همين زمينه:

- آقای نبوی خود شما نيز به جعل و تحريف متهميد! محمد رضا درويش
- آقای نبوی خودتان متهمید، صوفي روشني
- سيد ابراهيم نبوي و افشاي عوامل استبداد و ارتجاع، ف.م.سخن
- پدر، مادر، خودتان متهمید! سيد ابراهيم نبوي
- ز هزل و لاغ تو آزار خيزد، مزاح سرد آب رو بريزد، پاسخي به نوشته ابراهيم نبوي درباره شريعتي، نوش آفرين بينا
- دکتر علی شریعتی، معلم شهید ما، سيدابراهيم نبوي