 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس سياسي
حجت‌الاسلام والمسلمين سيدمحمد خاتمي، رييس جمهوري اسلامي ايران صبح امروز و در دومين روز از سفر 6 روزه‌ي خود به سه كشور ارمنستان، تاجيكستان و بلاروس در جمع دانشجويان، اساتيد و محققان دانشگاه دولتي ايروان سخنراني كرد.
به گزارش خبرنگار اعزامي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، متن كامل سخنان رييس جمهور در دانشگاه دولتي ايروان بدين شرح است:
« آقاي رييس!
استادان و دانشجويان ارجمند!
خانم‌ها و آقايان!
هر ايراني كه به ارمنستان مي‌آيد و پا به دانشگاه مي‌گذارد، گويا به «خود» بازمي‌گردد. نغمه‌هاي شعر، زخمه‌هاي هنر و بارقه‌هاي مهر اين سامان همه حاكي از وجود پيوندها ميان ايران و ارمنستان است، پس اجازه مي‌خواهم در اين حال و هوا به ترجيع بند معروف هاتف، عارف و شاعر ايراني برگردم و از زبان او به شما بگويم:
از تــو اي دوســت نگسلم پيوند
ور بــه تيغــم بــرند بنـد از بند
ارمنستان از سپده‌دم تاريخ با فرهنگ و تمدن ايراني پيوندهايي عميق و پايدار داشته است و ايراني و ارمني همواره در بناي تمدن در منطقه فلات ايران نقش داشته‌اند. آنچه از ديروز ما، به جا و پابرجاست اين است كه حتي تفاوت‌هاي ديني و مسلكي كه معمولا موجبات گسست‌هاي جدي را در حوزه‌هاي جغرافيايي پديد مي‌آورند، نتوانسته‌اند پيوستگي تمدني مردمان ايرانشهر و ارمنستان را از هم بگسلند. آنچه عمدتا با كشمكش‌ها و اختلاف‌هاي مرزي و غيرمرزي ميان امپراطوري قديم و دولت‌هاي جديد همراه است، ميان ايران و ارمنستان تيرگي رخ نداد بلكه اين دو ملت از روابط عميق‌تر نيز در اين دوران برخوردار شدند، علاوه بر آن بايد بر اين وجوه، كه نبود يا كمبود گسست و تنش ميان دو ملت است، همرايي و همراهي ارمنستان و ايرانيان را در تكاپوي علمي، صنعتي، سياسي و فرهنگي افزود.
ارمنستان و ارامنه در جنبش مشروطيت ايران نقش مهم و تاثيرگذار داشته‌اند. مورخان مشروطه، ارامنه و ارمنستان را از جمله گوره‌ها و كانون‌هاي معاضدت به اين خواست ملي ايرانيان معرفي كرده‌اند، از اين روست كه ملت ايران فداكاري‌هاي مردم آگاه ارمنستان را در اين جنبش ضداستبدادي و آزادي‌خواهانه به حافظه‌ي تاريخي خويش سپرده است. پس از آن نيز هموطنان ارمني ما هيچگاه به دور از تلاش‌ها، رنج‌ها و شادي‌هاي ملي نبوده‌اند و در روند تكوين، پيروزي و استقرار انقلاب اسلامي ايارن حماسه‌هاي ماندگار به جا نهاده‌اند.
تامين و توسعه‌ي نهادهاي جديد آموزشي، علمي و صنعتي در ايران، وامدار اقدام‌هاي ارجمند ارمنستان است. نخبگان ارمنستان در انتقال بسياري از علوم و فناوري‌هاي جديد به ايران پيشگام بوده‌اند. به اين سبب بايد گفت حق و سهم ارمنيان و ارمنستان در گشودن افق‌ها و راه‌هاي نوين توسعه و پيشرفت ايران حائز اهميت است.
آن پيشينه‌ي ديروز، پشتوانه‌اي غني براي همكاري‌هاي امروز و فرداست. بي‌شك بزرگترين سرمايه‌ي هر ملتي در برابر ملت‌هاي ديگر، تلقي و طرز نگرشي است كه از او به جا مانده است و بر پيشگامان و نخبگان عرصه‌ي فرهنگ و علم و سياست است كه اين سرمايه را به كار اندازند.
به گواهي تاريخ و برپايه‌ي باورهايي كه در ميان ما ايرانيان رواج دارد، مردم ارمنستان به درستي و صداقت، مهرورزي و مروت، آزادي‌خواهي و شرافت شهرت دارند. ارمنيان شريك غم و نشاط مسلمانان بوده‌اند و اينها همه گوشه‌هايي از آن تلقي مثبتي است كه از ارمنيان نزد ملت ايران وجود دارد. اين نگاه پيشيني، سرمايه و جانمايه‌اي براي زيستن در جهاني مشترك است كه صاحبان انديشه مي‌توانند به آن بيشتر و بهتر فعليت بخشند.
دانشگاه و هر نهاد علمي و فرهنگي جاي تبادل و تحقق اين معناست. اگر به فرايند آن معنا در عرصه‌ي دانش ، آموزش و فرهنگ به درستي فكر شود، گفت‌وگو و گفت‌وگوي تمدنها مصداق و شاني واقعي يافته است. زنجيره‌ي تصوراتي كه هر متن درچارچوب آن شكل مي‌گيرد و ارتباط بين اذهاني، بنيادهاي اصلي گفت‌وگوي تمدنها را مي‌سازد. دورافتادگي و تفاوت‌هاي معنايي تمدنها مي‌توانند ماهيت ارتباطي ميان آنها را از شكل زنده و بالنده دور كنندو. غيريت و غيريت‌سازي به ويژه در شكل افراطي آن از جمله عواملي هستند كه به صورت نشانه‌هايي در خدمت «انكار ديگري» و دفاع از يك «خود وانموده» و نه يك «خود واقعي» در مي‌آيند. «قوم محوري‌هاي وارونه» جلوه‌هايي از خود محوري و اين غيريت‌سازي‌هاي فرهنگي و سياسي است. نبايد گذاشت در ارتباطات ميان تمدني هيچ طرفي در وضعيت «ديگر بودگي» قرار گيرد. اكنون كه ايرانيان و ارمنيان خوشبختانه از چنين آسيب تاريخي تا حدود بسياري در امان مانده‌اند بايد به الگويي ايجابي و مبتني بر «فهم ارتباطي» ميان آنان انديشيد. شايد «اشاعه فرهنگي تمدنها» چاره‌ساز وضعي از اين نوع باشد. اشاعه‌ي فرهنگي تمدنها نه از طريق ارتباطات يكسويه‌ي آمرانه و نه از راه ارتباطات دو سويه‌ي منفعلانه ميسر مي‌شود. بايد همواره متوجه نوعي انتخاب بود كه فاعلانش دانشمندان و روشنفكران هر تمدن‌اند. جذب انتخابي موجب ارتباط دوسويه فعالانه ميان تمدنها مي‌شود و به اين ترتيب اشاعه‌ي وام‌گيري و اقتباس تمدني، امري طبيعي و عملي ارتباطي است.
|
advertisement@gooya.com |
|
كوچك‌تر شدن جهان كه از جمله مظاهر اشاعه‌ي جهاني فناوري است، صاحبان انديشه و علم را در هر تمدني كه باشند در تماس مستقيم و نزديك قرار داده است. دانشمندان و دانشگاهيان و روشنفكران ديده‌بان اين رويارويي مستمرند. آنان شناساننده‌هاي «ديگرهاي» تمدني‌اند. نحوه‌ي قضاوت، وام‌گيري و اقتباس آنان از «ديگران» سازنده‌ي موقعيت‌هاي نوين ارتباطي است كه بايد با حساسيت و دقت بيشتري گرفتهش ود.
در فرآيند گفت‌وگوي تمدنها رسيدن به اشتراك نظر و وحدت عقيده به اندازه‌ي دستيابي به فهم متقابل اهميت ندارد. لازمه نيل به فهم متقابل، افزايش ارتباط متقابل است. ارتباطات در واقع پيش شرط تحقق گفت‌وگوست و تنها در شرايط سيطره يك گفت‌وگوي اجبار آميز مي‌توان به عنصر ارتباطات، به ويژه ارتباطات علمي و فرهنگي، وقعي ننهاد. گفت‌وگوي اجبارآميز جنبه‌ي يك سويه دارد و در اصل چيزي جز تلاش يك طرف براي تحميل نگرش‌هاي خود نيست. راهبردهاي متعارف اينگونه مراوده نيز عمدتا فرهنگي و علمي نيست و ماهيتا جنبه‌ي گفت‌وگوشنودي و ماهيت ارتباطي ندارد.
خوشحالم كه ارتباطات علمي و فرهنگي ايران و ارمنستان، صورتي گفت‌وگويي و منظم به خود گرفته است و عناصر ويژه‌اي از هر تمدن، موضوع همكاري‌هاي نو قرار گرفته است. اهتمام ويژه‌ي دانشگاه‌هاي ارمنستان به آموزش زبان فارسي و حضور چشمگير استادان و دانشجويان ايراني در اين سرزمين، حكايت از عزم و همت جديدي در دو سو دارد. ترديد نكنيم كه افزايش اين ارتباطات از جمله موجبات دستيابي به فهم متقابل و پاسداشت سرمايه‌ي تاريخي و تمدني دو كشور است. از مسؤولان، دانشمندان، استادان، محققان، هنرمندان و دانشجويان ارجمندي كه در اين دانشگاه و همه‌ي دانشگاه‌هاي ارمنستان، گام‌هايي بلند در اين راه برداشته‌اند صميمانه قدرداني مي‌كنم و اميدوارم كه گشودن اين راه، پاسخي به خواسته‌هاي تاريخي دو ملت باشد. همه‌ي شما را به خداي بزرگ مي‌سپارم و توفيق يكايك شما را از او مي‌خواهم.
متشكرم»
گفتني است رييس جمهور پيش از اين سخنراني با هيات‌رييسه‌ي دانشگاه دولتي ايروان ديدار و گفت‌وگو كرده است.
